19 Temmuz sabahı milyonlarca bilgisayar kullanıcısı kabus gibi bir güne uyandı. Dünya genelinde Microsoft Windows işletim sistemi kullanan bilgisayarlarda mavi ekran hatasıyla karşılaşıldı. Sorunun kaynağı ise kısa sürede tespit edildi. Yaygın olarak kullanılan bir siber güvenlik yazılımı olan CrowdStrike’ın hatalı bir güncellemesi yüzünden oldu.
CrowdStrike, yerli yazılımın önemini ortaya koydu
Bu hata, sıradan bir yazılım hatasından çok daha büyük bir etkiye sahipti. Zira kritik öneme sahip sistemler de dahil olmak üzere 8,5 milyon bilgisayarın etkilendiği tahmin ediliyor. Bu da 2017 yılında 300 bin bilgisayarı etkileyen WannaCry fidye yazılımı saldırısından bile büyük bir sorunun yaşandığını bizlere gösteriyor.
Olayın yol açtığı maddi zarar henüz tam olarak hesaplanamadı. Ancak uzmanlar, bu tür kesintilerin etkilenen kurumlar ve ülkeler için milyarlarca dolara mal olabileceğini belirtiyor. CrowdStrike ve Microsoft gibi büyük teknoloji şirketlerinin kullanıcı sözleşmelerinde yer alan sorumluluk sınırlamaları nedeniyle bu zararlardan tamamen sorumlu tutulamayacağı da tartışılıyor.
TÜBİTAK ULAKBİM tarafından geliştirilmeye devam edilen Pardus 21.3 Raspberry Pi 4 Beta sürümü ile karşımıza çıktı.
Bu durum, bilişim sektöründeki tekelci yapı ve kullanıcıların alternatiflerinin sınırlı olması sorununu bir kez daha gündeme getirdi. Çin ise bu olaydan nispeten daha az etkilendi. Uzmanlar Çin’in yerli ve milli yazılım kullanımına verdiği önemin bu tür küresel siber olaylardan daha az etkilenmesini sağladığını belirtiyor.
Türkiye’de de bu olayın ardından dijital bağımsızlık ve açık kaynak yazılımların önemi bir kez daha vurgulandı. TÜBİTAK tarafından geliştirilen Pardus işletim sistemi bu noktada Türkiye için önemli bir alternatif olarak öne çıkıyor.
Pardus, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde 250 binin üzerinde etkileşimli tahta ve laboratuvar bilgisayarında zaten kullanılıyor. Hedef ise bu sayının gelecek yıl sonuna kadar tüm etkileşimli tahtalara (600 bin) ve laboratuvar bilgisayarlarına (20 bin) çıkarılması.
Ziraat Katılım Bankası ve TAB Gıda gibi özel sektör kuruluşları da Pardus’u aktif olarak kullanıyor. Kamuda ise TÜBİTAK başta olmak üzere birçok devlet hastanesi, AFAD, Milli Savunma Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, BTK, İSKİ gibi çeşitli kurumlarda Pardus kullanımı mevcut.
Pardus’un kişisel bilgisayarlarda kullanımı da mümkün. Ancak kurumsal sistemlerde eski teknolojilere bağımlılık ve bazı yazılımların sadece belirli işletim sistemlerinde çalışması gibi engeller bulunabiliyor. 29 Temmuz 2023’te yayınlanan Kamuda Açık Kaynak Yazılımı Kullanımı Genelgesi, Türkiye’de kamu kurumlarında açık kaynak yazılım kullanımını yaygınlaştırmayı hedefliyor.
TÜBİTAK ULAKBİM de bu dönüşüm sürecinde kamu kurumlarına rehberlik ediyor. Türksat 6A uydusunun yer istasyonunda ve TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’nde Pardus’un kullanılması ise başlı başına yerli ve milli yazılımların stratejik önemini ortaya koyuyor.
